Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla harekete geçen Adalet Bakanlığı, 28 Şubatsürecinde idari ve adli yargı kararlarıyla hak gaspına uğrayanların mağduriyetlerinin giderilmesi için çalışma başlattı. Bakanlık, askeri vesayetin gölgesi altında verilen binlerce kararı tek tek tarayacak. Özellikle Genelkurmay Başkanlığı'nın hâkim ve savcılara verdiği brifinglerin ardından alınan idari ve adli yargı kararları belirlenerek tasnif edilecek. 

MADDİ KAYIPLAR MASADA 

İdari yargı kararlarının mağdurları için, mağduriyet dönemindeki hak kayıplarının karşılanmasını sağlayacak yeni bir formül planlanıyor. ‘Başörtüsü' nedeniyle okulundan veya işinden atılanlar, son 10 yılda çıkarılan üç ayrı düzenlemeyle okuluna veya işine dönebilmişlerdi. Ancak bu kişilerin mağduriyet yaşadıklara döneme ilişkin ekonomik, sosyal ve manevi kayıpları karşılanmadı. Bakanlığın yürüttüğü çalışmanın, 28 Şubat sürecinde işten çıkarılanlar yönünde, sosyal hak kaybı, maaş kaybı, kademe ilerleme kaybı gibi hak mahrumiyetlerini kapsayacağı belirtiliyor. ‘Başörtüsü' nedeniyle eğitim hakkı gasp edilenler için de kaybedilen yıl ve manevi kayıplar yönünden bir düzenleme getirilmesi bekleniyor. 

AK PARTİ DAVASINDAKİ GİBİ 

Adli yargı kararları için ise AK Parti davasında olduğu gibi ‘yargılamanın yenilenmesi' formülü öne çıkıyor. Bu konuda en önemli kriter ise önümüzdeki hafta başlayacak 28 Şubat davasından çıkacak karar olacak. 28 Şubat davasında, Genelkurmay'ın hâkim ve savcılara verdiği brifingler de irdelenecek. Yine aynı dava kapsamında, 28 Şubat sürecinde askerin kontrolünde oluşturulan internet siteleriyle laik düzen karşıtı görünen kimi gruplar da mercek altına alınacak. 

İKİ AYRI SÜREÇ İŞLEYECEK

Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek olan 28 Şubat davasından, ‘askerin yargıya müdahalesi' yönünde bir tespit çıkarsa ve bu tespit karara yansırsa, aralarında halen cezaevinde tutulan Salih Mirzabeyoğlu'nun da bulunduğu, 28 Şubat döneminde mahkûmiyet alan çok sayıda kişiye ‘yeniden yargılamanın' yolu da açılacak. Bu durumda iki ayrı süreç işleyecek. Mağdurlar doğrudan başvurarak ‘yargılamanın yenilenmesini' talep edebilecekleri gibi, mahkemeler ve savcılar da, CMK'ya göre ‘yargılamanın yenilenmesi' için resen harekete geçecekler. 28 Şubat döneminde Genelkurmay'ın brifingine katıldıktan sonra kürsüye çıkıp hüküm veren hâkim ve savcılar hakkında da, Adalet Bakanlığı tarafından soruşturma başlatılabilecek. 

ŞEVKET KAZAN UYARMIŞTI

Dönemin Adalet Bakanı Şevket Kazan, hakim ve savcıları, Genelkurmay Başkanlığı'nın 28 Şubat döneminde verdiği ‘brifinglere katılmamaları' konusunda uyarmıştı. Kazan o dönemde yaptığı açıklamalarda, brifingleri, ‘yargı bağımsızlığı ve hâkim teminatı' açısından ‘manidar bulduğunu' da söylemişti. 

SON MAĞDUR O

Terör örgütünün dini lideri olduğu gerekçesiyle idamla yargılanan Ramazan Kayan'ın kardeşi Nurettin Kayan da birkaç gün önce aldığı cezayla 28 Şubat'ın son mahkumlarından biri oldu. Ağabeyiyle aynı davada yargılanan Kayan, Bursa'da gözaltına alındı. Kayan, savcılık tarafından serbest bırakılsa da hakkında dönemin Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nde dava açıldı. Nurettin Kayan, aynı davada ağabeyinin beraat etmesine rağmen ona yardım ettiği gerekçesiyle 3 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırıldı. Daha sonra Kayan'ın itirazı üzerine iki defa bozulan karar, Yargıtay tarafından birkaç gün önce onandı. 

HUKUKÇULAR NE DİYOR

Brifingler yargı için bir utançtır

- Prof. Dr. Burhan Kuzu (TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı): Yargı, 28 Şubat döneminde asker tarafından sıkboğaz edildi. Genelkurmay'ın brifingleri yargının itibarı ve bağımsızlığı için utançtır. Yargı üzerinden oynanan tezgâhlar, talimatlarla verilen kararlar ortada. 28 Şubat sürecindeki davalarda yeniden yargılama kaçınılmazdır.

Ekonomik, sosyal kayıplar önemli

- Prof. Dr. İzzet Özgenç (TCK ve CMK'nın mimarlarından): 28 Şubat döneminde ağır bedelle ödeyenlerin ve özellikle başörtüsü mağdurlarının kayıpları halen karşılanmadı. Bu mağdurların okula veya işe iadeleri süreç içinde çıkarılan üç ayrı düzenlemeyle sağlandı. Ancak ekonomik, sosyal ve manevi kayıpları da karşılanmalıdır.

Kısmi bir af çıkarılabilir

- Sacit Kayasu (Evren hakkında dava açtığı için 28 Şubat döneminde meslekten atılan savcı): 28 Şubat'ta hukuka aykırı davrandığı tespit edilen hâkim ve savcılar hakkında soruşturma açılabilir. Böyle bir soruşturma için verilen kararın hukuka aykırılığı ve bu kararı veren kişinin görevini bilerek kötüye kullandığının tartışmaya yer bırakmayacak şekilde ortaya çıkması gerekir. 28 Şubat mağdurlarını kapsayacak kısmi bir af çıkarılabilir.